Bolpanorama’s: hoe maak je een kleine planeet?

Bolpanorama’s: je komt ze tegenwoordig regelmatig tegen. Kleine planeetjes, worden ze ook wel genoemd. Foto’s, schijnbaar gemaakt met een enorme groothoeklens, waarop de Aarde zodanig gekrompen lijkt dat er maar een paar gebouwen oppassen.

Nog maar acht maanden geleden maakte ik mijn eerste bolvormig panorama, van het Schouwburgplein in Rotterdam. Tegenwoordig maak ik ze zelfs in opdracht. Tijd voor, zoals dat in goed Nederlands heet, een tutorial.

Het Schouwburgplein in Rotterdam, met de Schouwburg, de Pathe-bioscoop en de Doelen, bewerkt tot klein planeetje, bij een tutorial over het maken van bolpanorama's
Panorama Schouwburgplein, Rotterdam

Totaalbeeld

Het mooie van bolpanorama’s is dat ze een totaalbeeld geven, een plek in één oogopslag laten zien. Dit in tegenstelling tot de bekende breedbeeldpanorama’s waarbij je met je ogen van links naar rechts en weer terug moet bewegen om het hele plaatje te zien. En in tegenstelling tot de werkelijkheid waar je om je as moet draaien om alles te bekijken.

Een bolpanorama van het Gelderseplein in Rotterdam, met onder andere het Witte Huis, de Wijnhavenpanden, de Oude Haven en Piet Blom's Apenrots en Kubuswoningen
Panorama Gelderseplein, Rotterdam

Liggend en staand

Je hoeft geen geavanceerde apparatuur te hebben om dit soort panorama’s te maken. Veel mobiele telefoons hebben tegenwoordig een panorama-app. Ik gebruik zelf een Nikon D5100 met een 18-105 mm lens in de meest uitgezoomde stand. Mijn eerste bolpanorama’s maakte ik van ongeveer twaalf foto’s in liggend formaat. Later ben ik overgestapt naar staand formaat omdat ik meer van de lucht en de grond rond mijn voeten wilde vastleggen; daardoor groeide het aantal benodigde foto’s tot ongeveer achttien. De laatste panorama’s die ik heb gemaakt zijn zelfs samengesteld uit 24 tot 30 liggende beelden, in twee rijen met een overlap boven elkaar.

"Klein planeetje" gemaakt op een mistige dag in de herfst in Het Park, Rotterdam, als illustratie bij een tutorial over het maken van zulke bolpanorama's
Herfstig parkpanorama

Photomerge

Voor het aan elkaar plakken gebruik ik de geweldige Photomerge-tool van Photoshop, te vinden onder Bestand -> Automatisch. In de meeste gevallen werkt de optie “cilindervormig” het beste. Ik vink ook de opties “vignetverwijdering” en “geometrische vervorming verwijderen” aan. En dan ga ik koffie zetten want afhankelijk van de snelheid van je computer kan het even duren.

Het dialoogvenster "photomerge" in Photoshop als illustratie bij een tutorial over het maken van bolpanorama's
Photomerge in actie
Een van de kleurrijkste Rotterdamse bolpanorama's gemaakt in het Museumpark in Rotterdam
Panorama Museumpark, Rotterdam

Tweede ronde

Om de beide uiteinden van het panorama goed te laten aansluiten doe ik meestal nog een tweede ronde. Ik snij de afbeelding op een willekeurige locatie min of meer halverwege en laat photomerge de resulterende twee beelden opnieuw aan elkaar plakken. Dat gaat meestal veel sneller dan in de eerste ronde.

Bolpanorama van de vesting Bourtange, samengesteld uit foto's gemaakt op de vijfhoek in de bestrating op het dorpsplein.
Panorama Bourtange

Poolcoördinaten

Tenslotte vervorm ik het panorama tot een bol door er eerst een vierkant plaatje van te maken, dat 180 graden te draaien en dan het filter Poolcoördinaten (polar coordinates, in een Engelstalige versie) toe te passen, te vinden onder Filter → Vervorm. Alleen in het midden en aan de randen van het beeld zijn wat handmatige aanvullingen nodig, omdat die gebieden buiten beeld vielen in de gebruikte foto’s.

Het filter polar coordinates in Photoshop, als illustratie bij het maken van bolpanorama's
Het filter Poolcoördinaten in actie

Bollen en buizen

Als alternatief maak ik soms buispanorama’s, op dezelfde manier als hierboven beschreven maar dan zonder het 180 graden draaien. Zoals bijvoorbeeld het panorama hierboven van de Erasmusbrug. Of het panorama hieronder, samengesteld uit foto’s gemaakt tijdens de avondschemering op College Green in Bristol, Engeland, met rechtsboven het stadhuis en beneden de kathedraal.

Buispanorama gemaakt vanaf de kade bij cafe Prachtig, met de Nieuwe Maas en de Erasmusbrug, bij een tutorial over het maken van buis- en bolpanorama's
Buispanorama gemaakt vanaf de kade bij cafe Prachtig, met de Nieuwe Maas en de Erasmusbrug
Buispanorama, samengesteld uit 18 foto's, aan elkaar geplakt in Photoshop, van College Green in Bristol, Engeland met de kathedraal en het stadhuis, vroeg in de avond.
Buispanorama College Green, Bristol

Verschilderde bolpanorama’s

Vaak pas ik ook een uitgebreide verzameling andere Photoshop-filters toe, waardoor het eindresultaat meer op een kruising tussen een schilderij en een striptekening lijkt dan op een foto. Hieronder zo’n verschilderd panorama, waarvoor ik precies midden op de ster in het plaveisel voor het stadhuis op de Markt in Gouda ben gaan staan.

Bolvorming panorama, gemaakt van 24 foto's, aan elkaar geplakt en tot een bol vervormd in Photoshop, van de Markt en het stadhuis in Gouda
Bolpanorama Gouda

Making of

Photomerge, de keus tussen bol of buis, het verschilderen, alles komt nog een keer aan de orde in deze Making of bolpanorama’s. Die maakt in een kleine twee minuten van 29 foto’s een planeetje van het Gelderseplein bij de Oude Haven in Rotterdam.

Making of Gelderseplein

Skyline

Natuurlijk werkt dit hele procedé niet alleen bij foto’s. Zo heb ik ook een bolvormige uitvoering gemaakt van mijn inmiddels legendarische skyline. De planeet Roffa!

Grafische weergaven van de kleurrijke skyline van Rotterdam als bolpanorama, met vier bruggen en met iconische gebouwen als het Centraal Station, de Markthal, de Euromast en De Rotterdam spiegelend in de Nieuwe Maas
Skyline-panorama

Panorama’s aan de muur

Mijn mooiste bol- en buispanorama’s heb ik verzameld in een album in mijn webshop, waar ze niet alleen bewonderd kunnen worden maar ook besteld op verschillende materialen en in alle denkbare maten:

Mockup van een bolpanorama van de Markt en het Stadhuis in Gouda als affiche op het station in Gouda
De Markt en het Stadhuis op het station van Gouda (mockup)

Dit vind je misschien ook leuk...

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Spam-controle: * Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.