De onbekende kant van Dudok

Anderhalf jaar geleden maakte ik het Bijenkorf-drieluik. Een hommage aan een legendarisch gebouw met een tragische geschiedenis: de oude Bijenkorf van Dudok in Rotterdam. Misschien wel het mooiste gebouw dat in de twintigste eeuw in Nederland werd neergezet, maar na slechts tien jaar werd het grotendeels verwoest door Duitse bommen. Het gespaarde deel werd opgelapt en deed nog twintig jaar dienst als warenhuis en opslag. Maar werd in 1960 werd dit stukje potentieel Unesco-werelderfgoed avant la lettre definitief gesloopt.

De documentaire Stad van Licht van Peter Veenendaal vertelt in twintig minuten het hele verhaal van Dudok vergeten meesterwerk:

Met een rotgang door de tapijtenhal

Tegenwoordig is er niets meer op die plek wat aan de voormalige Bijenkorf herinnert. Doordat de stadsplattegrond na de oorlog ingrijpend veranderd is liggen hier tegenwoordig de Coolsingel, de Westblaak en het Churchillplein. Ik fiets regelmatig dwars door de afdeling damesmode en de tapijtenhal. Maar ik denk dat weinigen van mijn medefietsers zich dat realiseren. Uit de behoefte dat vervreemdende gevoel om te zetten in iets moois is destijds het Bijenkorf-drieluik ontstaan.

Zicht op de oostgevel

Op verzoek van een bevriende kunstverzamelaar heb ik nu een vierde beeld aan de trilogie toegevoegd, dat Dudok’s creatie toont gezien vanuit zijn voormalige appartement op de 22-ste verdieping van de Schielandtoren. In dat beeld is ook de minder bekende oostgevel van het gebouw zichtbaar. In tegenstelling tot de noord- en westgevel was die gelegen aan een smal straatje dat uitkwam op de Baan. Ondanks die minder prominente positie blijkt Dudok ook daar flink zijn best op te hebben gedaan, want ook de oostgevel heeft de kenmerkende verspringende volumes, uitstekende vlakken en subtiel vormgegeven raampartijen.

Rechtsonder is ook de gevelsteen van Hendrik van den Eijnde te zien. Dat is het enig bewaard gebleven onderdeel van de oude Bijenkorf, dat hopelijk eens zal terugkeren naar zijn oorspronkelijke plek. Maar dat is een heel ander verhaal.

Appeltaart

Op dit beeld zijn ook de dakterrassen goed zichtbaar: links het terras voor het personeel en aan de voorzijde het terras van de tearoom. Wat zou het geweldig zijn als je daar, met uitzicht op de Coolsingel, Dudok-appeltaart zou kunnen eten!

De andere drie

Omdat het hier gaat om werk in opdracht zal dit vierde deel altijd een uniek exemplaar blijven. Slechts een select publiek krijgt het onder ogen. Dat geldt niet voor de oorspronkelijke drie delen; die zijn 24 uur per dag te bewonderen, en eventueel te bestellen, in mijn webgalerie bij Werk aan de Muur.

Dudok’s Bijenkorf
Dudok’s Bijenkorf bij avond
Dudok’s Bijenkorf herbouwd